استودیوهای
همگرا

چه زمانی که افلاطون از ناکاملی ذاتی در موجودات عالم محسوسات صحبت می‌کرد که سایه‌ای از نوع اصیل و کاملشان هستند، و چه در دنیای معاصر که هر چیزی در مقایسه با یک استاندارد میانگین و هنجاری‌شده سنجیده می‌شود، ما هرچقدر هم که آرزوی «کامل» را در سر داشته باشیم، با و در «ناکاملی» زندگی می‌کنیم. کامل یک ابر روایت ساختگی است که کارکردش مشروعیت بخشیدن به تفسیرهای مختلف از «حقیقت» است، اما در گذر از مدرنیسم به پسامدرن، لیوتار نظریه‌پرداز فرانسوی پسامدرنیته، معتقد است که کلان‌روایت‌ها با خرده‌روایت‌ها جایگزین می‌شوند، یعنی روایت‌هایی که محلی و شخصی و متکثر هستند. در این استودیو کنکاش می‌کنیم که آیا پذیرش ناکاملی می‌تواند با دستمایه قرار دادن واقعیت‌های دم‌دستی، خشن، زشت و ناقص گذاری باشد برای دست یافتن به روایت‌های خرد و شخصی که در چیستی معماری تأمل کنند؟

برای مواجهه با دنیای پیرامونمان و کشف این واقعیت‌ها از نگاهی پونکتومی در مقابل نگاه استودیومی استفاده می‌کنیم که مفاهیمی برگرفته از زبان‌شناس فرانسوی رولان‌ بارت هستند. به این معنی که به‌جای توسل به معانی تاریخی، اجتماعی و فرهنگی به معانی توجه داریم که معطوف به فرد و شخصی است. این معانی به نظام‌های قابل‌شناسایی نمادین نیاز ندارند و برعکس برای دستیابی به آن‌ها باید دانش پیشین را معلق کرد. همان‌طور که جان برجر منتقد انگلیسی می‌گوید ما صرفا به یک چیز نگاه نمی‌کنیم بلکه همیشه به رابطه چیزها و خودمان می‌نگریم، و وقتی آن چیز را به تصویر می‌کشیم در واقع ثبت می‌کنیم که ما چطور آن را دیده‌ایم. مشاهده ناکاملی و ثبت‌ آن در این استودیو دریچه ورود به لایه‌های زیرین ابرروایت‌های غالب و کشف خرده‌روایت‌های شخصی است.

تمرین استودیو با مشاهده و مستندنگاری ناکاملی شروع خواهد شد تا هر دانشجو با شکل دادن به «لنز» شخصی خودش رودررو با واقعیت بایستید و دانسته‌ها و اتصالش را به ابرروایت‌ها به تعویق بیندازد تا منطق پیچیده جاری بر ناکاملی را درک کند. او با تجربه کسب‌شده از این مشاهدات در روندی رفت‌وبرگشتی به بازمشاهده موضوعات کشف‌شده‌ می‌پردازد و آن‌ها را در لایه‌های عمیق‌تر مورد مطالعه و تحلیل قرار می‌دهد تا لنز شخصی خود را در قیاس با واقعیت‌های جاری بر پدیده‌ها «میزان» کند. روش ارائه و ساخت در تمام طول این روند عاملیت دارد و آزاد است. دانشجو در نهایت با سنتز خرده‌روایت‌های شخصی و میدانی امکان‌های جدید ناشی از ناکاملی را کشف می‌کند و نقطه‌ای برای آغاز تولید فضاهای بدیل برای نقطه‌ای از شهر تهران (محله خزانه) می‌یابد.

ما این روند را مشابه فیلمسازی عباس کیارستمی می‌بینیم که با پرداختن و مستند کردن موضوعات روزمره و دم‌دستی در طی روندی جستجوگرانه سوالات تازه‌ای را طرح می‌کند. او در انجام کار خود از روایت خطی قالب داستانی سینما فراتر می‌رود و فیلم‌هایش علاوه بر تولید تصاویر شاعرانه قالبی شبه‌مستند و بعضا با پایان باز دارند. او برای پررنگ کردن نگاه بی‌تکلف خود از نابازیگران و لوکیشن‌های واقعی استفاده می‌کند تا توجه را بیشتر به موضوع چیستی سینما جلب کند تا فرم آن.